2025-ci ilin noyabrı qlobal iqtisadiyyat və maliyyə bazarları üçün dalğalı və qeyri-müəyyənliklərlə dolu ay kimi yadda qaldı. Səhmlərdən böyük həcmdə vəsait çıxışı baş verdi, kriptovalyuta bazarında ciddi enişlər qeydə alındı, qızıl isə “təhlükəsiz liman” kimi möhkəmləndi. Azərbaycan iqtisadiyyatında isə noyabr əsasən müsbət göstəricilərlə yadda qaldı və qeyri-neft ixracında artım müşahidə edildi. Dekabr ayı isə həm dünya, həm də yerli bazarlar üçün kritik pul-siyasəti qərarlarının veriləcəyi dövr olacaq.
Qlobal maliyyə bazarlarında vəziyyət
Noyabrda qlobal fond bazarlarından 4,48 milyard dollar, ABŞ bazarlarından isə 4,56 milyard dollar həcmində vəsait çıxışı baş verib. Bu, son həftələrdə davam edən alış seriyasının dayanması deməkdir. İnvestorlar riskdən qaçaraq istiqrazlara və digər sabit gəlirli alətlərə üstünlük veriblər.
Valyuta bazarında ABŞ Federal Ehtiyat Sisteminin mümkün faiz endirimi gözləntiləri dolları zəiflədib. Bank of Japan rəhbəri Kazuo Ueda-nın dekabrda faiz artımını nəzərdən keçirəcəkləri barədə bəyanatı isə yapon yeninin möhkəmlənməsinə səbəb olub.
Əmtəə bazarlarında dəyişikliklər
Neft qiymətləri noyabr boyunca nisbətən sabit qalıb. Brent markalı neft 62,7–64 dollar intervalında, WTI isə 58–60 dollar arasında hərəkət edib. Qızıl qiymətləri isə artım trayektoriyasını davam etdirərək ayı ardıcıl dördüncü yüksəlişlə başa vurub. Investorların riskdən qaçması fonunda qiymətli metallara maraq yüksəlib.
Kriptovalyuta bazarında eniş
Noyabr kriptovalyutalar üçün mənfi ay olub. Bitcoin 7 aylıq minimum səviyyəyə – 80 553 dollara qədər geriləyib. Bazarda likvidliyin azalması və risk iştahının zəifləməsi enişi dərinləşdirib.
Azərbaycan iqtisadiyyatında müsbət dinamika
Yanvar–oktyabr dövründə Azərbaycanın qeyri-neft ixracı ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 6,6 faiz artaraq 2,99 milyard dollara çatıb. Artım əsasən kənd təsərrüfatı, emal, alüminium və kimya sənayesi məhsullarında müşahidə olunub.
Daxili maliyyə bazarında noyabrda keçirilən dövlət istiqrazları hərracında ortaçəkili gəlirlilik 7,6736 faiz təşkil edib ki, bu da əvvəlki analoji hərracdan 0,27 faiz bəndi yüksəkdir.
Dekabr ayından gözləntilər
Dekabr 2025-ci ilin ən həlledici aylarından biri olacaq. ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi, Yaponiya Bankı və Avropa Mərkəzi Bankının qərarları qlobal bazarların istiqamətini müəyyənləşdirəcək. FED-in mümkün faiz endirimi risk aktivləri üçün dəstək ola bilər, əksinə qərarın təxirə salınması bazarlarda yenidən satış dalğası yarada bilər. BOJ-un mümkün faiz artımı yen üçün daha bir möhkəmlənmə mərhələsi açacaq.
Neft qiymətlərinin dekabrda 63–66 dollar intervalında qalacağı, kriptovalyuta bazarında isə volatilliyin yüksək olaraq davam edəcəyi gözlənilir. Azərbaycanda manatın məzənnəsinin sabit qalması və qeyri-neft ixracında artımın davam etməsi ehtimal olunur.