30 oktyabr 2025, Bakı (BBN.az) — ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi (Fed) oktyabr iclasında uçot dərəcəsini 0,25 faiz bəndi azaldaraq 3,75–4,00% intervalına endirib. Qərar mərkəzi bankın ardıcıl ikinci faiz endirimi olsa da, sədr Jerom Powell bildirib ki, bu addım 2025-ci il ərzində son yumşaltma qərarı ola bilər.
İşçi bazarında zəifləmə və məlumat boşluğu Fed-i ehtiyatlı edib
Fed-in bəyanatında qeyd olunub ki, son aylarda əmək bazarında zəifləmə əlamətləri artıb: yeni iş yerlərinin sayı azalır, işsizlik göstəricisi isə tədricən yüksəlir. Bununla yanaşı, ABŞ-da hökumət bağlanması (shutdown) səbəbindən rəsmi iqtisadi məlumatların gecikməsi qərarvericilərin işini çətinləşdirib.
Jerom Powell mətbuat konfransında bildirib ki, “məlumat çatışmazlığı şəraitində əlavə addımlar atmaq risklidir”, buna görə də gələcək iclaslarda Fed “daha ehtiyatlı və məlumat yönümlü” mövqe tutacaq.
Fed daxilində fikir ayrılığı
İclasda iki nəfər — Fed qubernatoru Miran və Kanzas Siti Fed prezidenti Şmid qərara qarşı çıxıb. Biri daha dərin endirim təklif edib, digəri isə dəyişiklik edilməməsini istəyib. Bu, mərkəzi bank daxilində siyasətə dair parçalanmanın dərinləşdiyini göstərir.
Eyni zamanda Fed balans siyasətinə də toxunaraq aktivlərin azaldılması prosesini dayandırdığını açıqlayıb. Bu, likvidliyin qorunması baxımından əlavə yumşaldıcı siqnal kimi qiymətləndirilir.
⸻
Qlobal və regional iqtisadiyyata mümkün təsirlər
💲 Dolların zəifləməsi və kapital axınları
Faiz dərəcəsinin azalması dolların məzənnəsində təzyiqi artıraraq inkişaf etməkdə olan bazarlara kapital axınını gücləndirə bilər. Bu, Azərbaycan kimi sabit valyutaya malik ölkələr üçün xarici maliyyələşmə xərclərinin nisbətən azalması demək ola bilər.
🛢 Neft bazarında qeyri-müəyyənlik
İqtisadi aktivliyin zəifləməsi enerji tələbinin azalması riskini yaradır. Bu, neft qiymətlərinin artım tempini məhdudlaşdıra bilər. Buna baxmayaraq, dolların zəifləməsi enerji daşıyıcılarının qiymətini nominal olaraq dəstəkləyə bilər.
💼 Borclanma xərclərinə dolayısı təsir
Qlobal faizlərin aşağı qalması beynəlxalq bazarlarda borclanmanı ucuzlaşdıra bilər. Bu isə Azərbaycan bank sektorunun xarici maliyyələşmə imkanlarını genişləndirə bilər. Lakin inflyasiya və valyuta riskləri bu effekti məhdudlaşdıra bilər.
⸻
BBN.az Analitik Şərhi
Fed-in son qərarı dünya maliyyə sistemində “yumşalma mərhələsinin” sonuna yaxınlaşdığını göstərir. Pauellin “bu ilin son endirimi ola bilər” açıqlaması qlobal bazarlarda ehtiyatlı ton yaradıb.
Yaxın aylarda investorların diqqəti ABŞ-da işsizlik, inflyasiya və hökumət fəaliyyətinin bərpası kimi göstəricilərə yönələcək.
Azərbaycan üçün isə bu qərar manat sabitliyi və xarici investisiyaların cəlbi baxımından neytral, lakin orta müddətdə müsbət siqnal hesab olunur.
